Cô Đôi Cam Đường Là Ai? Sự Tích Và Đền Thờ Đôi Cô

Nếu bạn cho rằng, chỉ người tài cao có nhiều chiến công hiển hách mới được người đời tôn lên bậc tiên thánh, thì bạn đã lầm. Cô Đôi Cam Đường là một điển hình cho một thần nhân, chỉ là một người dân bình thường chịu thương, chịu khó.

Vậy Cô Đôi Cam Đường là ai ?

“ Cô Đôi” có nghĩa là hai Cô, Cô Đôi ở đất Đình Bảng sau này hiển linh ở đất Cam Đường. Vốn trước đây thuật ngữ nói về hai Cô là Đôi Cô Cam Đường, nhưng dần dần người dân đảo đi đảo lại thành Cô Đôi Cam Đường.

Dựa theo thần tích thì hai Cô là người đất Đình Bảng làm nghề buôn bán vải; sau khi hai Cô mất đi thì nhân dân lập Đền thờ và thấy linh ứng. Nhị vị tiên cô Cam Đường hoàn toàn không liên quan tới Cô Đôi Thượng Ngàn trong hàng tứ phủ. Và Cô Đôi Cam Đường không nằm trong hệ thống thánh cô của tứ phủ.

Truyền thuyết Cô Đôi Cam Đường.

Xưa kia, đất Lào Cai là địa điểm buôn bán trao đổi hàng hóa tấp nập giữa hai miền xuôi và miền ngược. Ngày đó có hai người con gái còn đang rất trẻ, tuổi độ đôi mươi quê ở làng Đình Bảng- Bắc Ninh lên buôn bán vải. Hai cô gái thường trú lại khu làng chiềng On để buôn bán, trao đổi vải lấy các sản phẩm khác đem về dưới xuôi, tình cảm của dân làng với 2 cô gái rất thân thiết và gắn bó.

Bẵng đi một khoảng thời gian thì không thấy 2 cô gái đến nữa. Rồi đến một ngày, người trong làng Chiềng bỗng phát hiện thấy xác 2 cô trôi dạt về làng (Đền Đôi Cô ngày nay).

Từ đó Làng Chiềng lập miếu thờ hai Cô, dân làng làm ăn phát đạt hơn, mùa màng bội thu… tiếng lành đồn xa, không những người dân địa phương mà cả du khách thập phương khắp mọi miền cũng nô nức về đây thắp hương tưởng nhớ 2 cô gái trẻ tốt bụng luôn phù hộ cho người dân có cuộc sống ấm no, yên bình.

Ngày tháng trôi qua, từ một am miếu nhỏ đã được nhiều lần sửa chữa trùng tu mà thành một ngôi đền khang trang gắn với tên gọi “đền Đôi Cô” như ngày nay. Theo như truyền thuyết thì Cô Đôi Cam Đường có từ đời chống giặc Thanh – Trung Quốc.

Các cụ già trong làng kể rằng; chính hai cô là người thường xuyên vận chuyển hàng hóa vải vóc lên vùng Lào Cai để tiếp tế cho quân lính chống giặc ngoại xâm. Hai cô bị giặc phát hiện và giết chết, ném xác xuống suối rồi trôi dạt về làng Chiềng On.

Đền thờ Cô Đôi Cam Đường ở đâu ?

Đền Cô Đôi Cam Đường đã tồn tại cách nay hàng trăm năm, gắn liền với nhiều truyền thuyết lạ. Ngôi đền toạ lạc tại một vị trí khá đẹp tại thôn Chiềng On – xã Cam Đường –  thị xã Lào Cai (nay thuộc phường Bình Minh, thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai.) Phía trước đền có một dòng suối xanh, sau lưng đền tựa vào một gò đất lớn.

Tuy quê hai Cô ở Bắc Ninh nhưng lại hiển thánh ở thị xã Cam Đường, Lào Cai nên người dân ở đó lập Đền cô đôi Cam Đường. Đền thờ Cô Đôi Cam Đường từ một am miếu nhỏ, tồn tại qua hàng trăm năm trải qua nhiều thăng trầm, biến động của lịch sử, đáp ứng nhu cầu văn hóa tâm linh của người dân địa phương cũng như du khách thập phương. Ngày nay đền vẫn là nơi tâm linh linh thiêng được người dân Lào Cai coi trọng.

Cũng giống như bao ngôi đền khác, đền Cô Đôi Cam Đường hàng năm cũng có một số ngày lễ hội chính như:

Ngày lễ tết thượng nguyên tổ chức vào ngày 10 tháng Giêng âm lịch.

Ngày lễ vào hè tổ chức vào ngày 10 tháng 4 âm lịch.

Ngày lễ ra hè tổ chức vào ngày 10 tháng 7 âm lịch.

Ngày lễ chính của đền Đôi Cô được tổ chức vào ngày 13 tháng 9 âm lịch.

Xem thêm: các ngày tiệc tứ phủ

Đi lễ Cô Đôi Cam Đường Cầu gì ?

Chính người dân đã lập miếu thờ cho cả hai cô, từ sự thành tâm thì dân làng nơi đây làm ăn rất tốt, phát đạt. Vậy nên đã có rất nhiều người đền thờ Cô Đôi Cam Đường để cầu xin sự buôn may, bán đắt trong công việc, làm ăn của bản thân.

Bản văn chầu Cô Đôi Cam Đường.

Lòng thành thắp một tuần ngang
Dâng văn sự tích cam đường tiên cô
Quê nhà ở đát xưa Đình Bảng
Dòng nối dòng buôn bán vải tơ
Quả gì nắng sớm chiều mưa
Chênh vênh đòn gánh sớm trưa miệt mài
Nào tơ lụa vải sồi lĩnh tía
Đủ mặt hàng chẳng thiếu thức chi
Chiều chiều quảy gánh ra đi
Lung linh gót ngọc quảy đi cho đời
Cô tới đâu hoa cười chim hót
Các bản làng nhẹ gót tênh tênh
Suối khe đồi núi gập ghềnh
Vải tơ cô đem đến để ấm tình ngược xuôi
Dân đâu đó nhớ người tiên nữ
Danh thanh thanh mặt tựa sao xa
Trông thơm tóc phượng dà dà
Hây hây má phấn da ngà lưng ong
Núm đồng tiền da trong ngọc biếc
Nở nụ cười vẻ nguyệt in hoa
Khăn vuông đen thẫm đậm đà
Lưng đeo xà tích, tai hoa bấm vàng
Áo đổi vai dịu dàng vạt thắt
Nối lưng bao nghiêm mặt đường cong
Từ trời sánh với trăng trong
Công, dung, ngôn, hạnh sánh cùng thanh tao
Sổ mãn hạn Thiên Tào bỗng gọi
Cô về trời để lại nhớ thương
Người tiên gửi đất Cam Đường Lào Cai
Dấu thương để lại bốn phương phụng thờ
Thủa sinh thời vải tơ đem đến
Lúc về trời vẫn hiện đêm khuya
Canh ba giờ Tý đi về
Tay tiên trẩy quả hái hoa cho đời
Sang canh tư dạo chơi các bản
Dậy chim rừng gọi sáng canh năm
Anh linh khắp bốn phương trời có cô tiên nữ Cam Đường thiên thay
Dân đâu đó đêm ngày ngưỡng mộ
Đội ơn cô tế độ muôn dân ban tài tiếp lộc gần xa
Độ cho đệ tử thêm xuân thọ trường

Do không chính thức thuộc hàng tứ phủ nên giá Cô Đôi thường được thỉnh sau giá Cô Bé.

Khi ngự đồng Cô mặc áo tứ thân màu xanh; chít khăn mỏ quạ; đội nón quai thao (nón ba tầm); trên vai là chiếc đòn gánh cong với hai đầu túi đẫy đựng vải.