Thánh Tích Cô Bé Chí Mìu – Bắc Giang

Đền Cô Bé Chí Mìu thuộc địa phận bản Chí Mìu, xã Hương Sơn, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang, nơi đây phụng thờ Cô Bé Thượng Ngàn nhưng do nằm ở bản Chí Mìu nên mọi người đều gọi Cô theo tên địa danh của đền là Cô Bé Chí Mìu. Đền Cô Bé Chí Mìu linh thiêng đến mức cho dù có những ngày cô giáng về đồng vào nửa đêm thì du khách thập phương vẫn có mặt tại cửa đền Cô cầu tài lộc.

Sự tích về Cô Bé Chí Mìu

Người xưa truyền rằng, cứ vào lúc 12 giờ đêm, Cô Bé Chí Mìu sẽ giáng về đền chứng lễ và ban phúc, lộc, đặc biệt là vào các đêm 30, rạng mùng 1. Vì vậy, thường vào đêm 30 hàng tháng có đến hàng ngàn du khách thập phương đổ về đây ăn chực nằm chờ để đợi 12 giờ đêm cô về chứng lễ. Ngày trước, đây là nơi dân mê đề đóm thường về hầu đêm vì phải hầu giấu do bị cấm để xin cô cho trúng đề, trúng lô. Có lẽ vì thế tạo nên truyền thuyết Cô Bé Chí Mìu về hiển linh vào 12h đêm là thế. Có nhiều tích cho rằng cô bé chí mìu cũng là cô chín thượng thiên, tùy nhiên sự tích này còn đang vẫn là một dấu hỏi chấm.

Đền thờ Cô Bé Chí Mìu

Đền Cô Bé Chí Mìu trước năm 1995 chỉ là một ngôi miếu nhỏ có một bát hương và chưa phối thờ thêm một vị thánh nào. Cho đến năm 1995 mới có người dâng tượng Cô Bé Chí Mìu vào miếu. Đến năm 2010, ngôi miếu mới được xây dựng lại thành ngôi đền mới như bây giờ.

Cung cô Chí Mìu được đặt tại chính vị trí của ngôi miếu cũ ngày xưa. Ngôi đền xây dựng mới đã được phối thờ các cung: Cung công đồng, Cung Sơn Trang, cung Trần Triều và cung Cấm thờ Tam Tòa Thánh Mẫu, cung trong là cung thờ Mẫu, cung giữa thờ Cô Bé Thượng Ngàn và cung ngoài thờ Ngũ Vị Tôn Quan, các vị Quan Hoàng. Bên phải cung của Cô Bé Chí Mìu là cung Trần Triều, bên trái là cung Sơn Trang.

Hôm làm lễ động thổ xây đền, người ta thấy có con bướm trắng đậu trên tường nhà., các vị bô lão nói rằng con bướm đó do Cô Bé Chí Mìu hóa thành. Trước kia khi đền thờ Cô khá đơn sơ, có nhiều người đến lễ Cô rồi cô phù hộ cho làm ăn phát đạt, họ quay lại tạ lễ và góp sức trùng tu lại ngôi đền như ngày hôm nay.

Địa chỉ đền Cô Bé Chí Mìu

Đền Cô Bé Chí Mìu nằm ở bản Chí Mìu, xã Hương Sơn, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang. Lộ trình đến đền Cô Bé Chí Mìu ở Bắc Giang: Nếu đi từ Hà Nội, bạn đi theo đường Quốc Lộ 1A qua thị trấn Kép khoảng 4 km đến một ngã tư Cầu Đen. Đến ngã tư Cầu Đen thì bạn rẽ bên phải đi thêm khoảng 3 km nữa là đến đền Cô Bé Chí Mìu. Đến thị trần Kép hỏi đền Cô thì ai cũng biết cả. Quang đường từ Hà Nội đến đền Cô Bé Chí Mìu Bắc Giang khoảng 95 km.

Đi lễ Cô Bé Chí Mìu cần lưu ý gì?

Đền Cô Bé Chí Mìu rất linh thiêng, do nhiều người được Cô phù hộ độ trì nên tiếng lành đồn xa, khách thập phương về đây lễ rất đông, chủ yếu là các con hương và dân buôn bán làm ăn. Theo đó, cứ vào lúc 12 giờ đêm, Cô Bé Chí Mìu sẽ giáng về đền chứng lễ và ban phúc, lộc, đặc biệt là đêm 30, rạng sáng mùng 1 hàng tháng và đêm 14 rạng sáng tuần rằm. Vì vậy, cứ vào thời khắc đêm, có đến hàng ngàn du khách đổ về chờ đến giờ cô về chứng lễ xin lộc.

Cô Bé Chí Mìu linh thiêng đến mức, có một câu chuyện lưu truyền về một nhóm người phát tâm xây dựng ngôi miếu thành ngôi đền thờ cô tại bản Chí Mìu này. Ban đầu, Cô phù hộ cho họ tài lộc tấn tới, công việc thuận buồm xuôi gió, nhưng sau này có lẽ ỷ vào thế của cô mà làm nhiều việc bất chính nên có 2 người bị tử hình, còn lại hầu hết vướng vào tù tội và phá sản vì tội buôn hàng cấm và đánh bạc.

Dâng lễ Cô Bé Chí Mìu: Thông thường, vào ngày Cô giáng về đền, mọi người lại chuẩn bị đồ lễ lên đường để kịp giờ chứng lễ. Ai ai cũng đều sắm sửa một mâm lễ thành kính dâng lễ. Thông thường sẽ là lễ chay mặn tùy tâm của gia chủ. Với quanh oản dâng Cô Bé Chí Mìu thì phải là oản có màu xanh lục, bởi đây là màu áo của cô khi ngự về đồng. Điều này sẽ thể hiện sự thành tâm, kính cẩn của con hương bái yết dâng cửa đền Cô. Đồng thời, lễ vật dâng Cô phải đẹp, sang trọng cũng như đảm bảo yếu tố thẩm mỹ.

Bản văn chầu Cô Bé Chí Mìu

Bản 1

Riêng một thú trên ngàn thiếu lĩnh

Đỉnh non bồng một cảnh sơn trang

Xinh thay thời thú trên ngàn

Bầu trời cảnh Phật phong quang bốn mùa

Trên bát ngát trăm hoa đua nở

Dưới cảnh rừng bầy thú dạo chơi

Chim bay phấp phới mọi nơi

Cá theo dòng nước đua bơi vẫy vùng

Trên ngàn tùng gió rung lác đác

Đỉnh sườn non đá xếp treo leo

Người xuôi kẻ ngược hò reo vang lừng

Núi xếp núi mấy tầng cao thấp

Cây chen cây tràn ngập màu xanh

Càng nhìn đồi núi càng xinh

Hương phô sắc thắm đua tranh mọi màu

Ngắm thích chí một bầu phong cảnh

Mùi cơm lam, thịt thính, tính ưa

Đồng Đăng, Ao Cả, Chợ Bờ

Sông Thao, sông Cả, sông Bờ, sông Dâu

Kìa Ngư phủ buông câu thả lưới

Nợ tiều phu đốn củi rừng sâu

Bốn mùa gió mát trăng thâu

Non nhân nước trí một bầu cảnh tiên

Thú cảnh vật rừng sim ao cá

Sẵn mang giang, măng trúc măng tre

Bạn Tiên đủng đỉnh ra về

Nón chiêng hài xảo lăng hoa ngạt ngào

Sớm sông Lô, tối vào tuần hạc

Bạn tiên ngồi đàn hát líu lo

Rượu tăm hiến đủ ba vò

Cơm lam, thịt thính, khế chua măng vầu

Thoi độc mộc đua nhau bẻ lái

Vượt muôn trùng thác Cái Ghềnh con

Ầm ầm nước chảy đá mòn

Xa nghe tiếng vượn ru con buồn rầu

Loài bách thủ rủ nhau tìm đến

Vượt muôn trùng dâng tiến quả hoa

Lệnh truyền bạch tượng chín ngà

Tiên Cô giá ngự kèn loa xập xình

Ngự tính tình đàn thông phách trúc

Nhịp xênh ngô sáo trúc véo von

Xa nghe tiếng cú gọi hồn

Rừng thiêng nước độc đầu non hổ gầm

Loài bầy cáo âm thầm lặng lẽ

Lũ gà rừng thường lệ điểm canh

Nửa đêm giờ Tý hiện hình

Áo chàm vòng bạc đai xanh mỹ miều

Giận hài xảo lưng đeo cung tiễn

Hú ba quân thắng tiến rừng sâu

Lệnh truyền mán mọi sơn đầu

Nghe Cô hạ lệnh rủ nhau mà về

Cho trấn khắp sơn khê rừng cấm

Các cửa rừng Bắc Nẫm sông Neo.

Dù ai mắc bệnh hiểm nghèo

Tiên Cô phù chú bệnh đều tan không

Kẻ xuôi ngược dốc lòng thành kính

Nguyện đời đời hưng thịnh đề đa

­­Thỉnh Cô trắc giáng đền tòa

Khuông phù đệ tử vinh hoa thọ trường.

Bản 2:

Xinh thay thời thú Cô Ngàn

Cô đi trảy hội sơn trang mới về

Rung rinh rẽ mái tóc thề

Khi chơi miền ngược lúc về miền xuôi

Đồi non bướm lượn hoa cười

Rừng xanh hiện xuống cứu người trần gian

Sơn lâm dọn quán bán hàng

Đồng nhang lính thánh vào hàng hỏi mua

Hàng Cô hàng chát hàng chua

Hàng cay hàng đắng ai mua thì vào

Hàng Cô chẳng đáng là bao

Đắng cay ngoài lưỡi ngọt ngào trong tâm

Hàng cô hoa cỏ sơn lâm

Củ mài rau sắng cúc tần chi chi

Hàng Cô chẳng thiếu thức gì

Trái chanh trái ớt cùng thì quả dưa

Hỏi rằng như thế đủ chưa

Hay là chưa đủ vì chưa có đào

Ngàn xanh hái mận hái đào

Sơn lâm cảnh đẹp cô vào hái sung

Non cao nước biếc ngàn trùng

Cô lên trên đất Mộc Châu hái xoài

Sơn hôm cô bẻ măng mai

Cô đi Bình Lục hái vài quả na

Đường về xứ Lạng bao xa

Cô đi hái trái thanh trà chín cây

Tiện đường cô ghé về đây

Về đền Bắc Lệ vui vầy suối khe

Đường xa mưa gió chẳng nề

Xe loan thượng ngự giáng về đền đây

Rượu cần say, gió bay tà áo

Mặc mưa phùn giông bão sá chi

Lòng thành thiết lập đàn y

Cơm lam thịt thính (Cô bé) có hề trọng khinh

Rượu nồng dâng cô một bình

Ốc dăm ba cái cua cành mười ba con

Dâng cô ngàn của lạ vật ngon

Lễ này tiến nạp Sơn Trang Bắc Lệ Ngàn

Trên đời nhiễu nối dở dang

Trăm điều chếch lệch cô bé ngàn để tâm

Ai thời có phúc cho phần

Đăng nhang phụng sự giáng lâm đàn tràng

Thỉnh Cô loan giá ngự phàm

Khuông phù đệ tử an khang thọ trường

Bản 3:

Về đồng cô chít khăn lam

Cô bận áo lục

Đôi lẵng lòng thòng

Cô quảy trên vai

Lẵng hoa cô xếp thực tài

Cưỡi mây đạp gió,

cô đi đôi hài

xanh xảnh xành xanh

Trên Bát ngát trăm hoa đua nở

Kẻ ngược xuôi qua lại cúc cung

Chơi đâu thời đó vui mừng

Dạy chim oanh hót dạy người rừng bán buôn

Có phen dạy vượn ru con

Con kêu con hót nỉ non buồn rầu

Một đàn cầm thú bảo nhau

Con kêu con hót con tâu con quỳ

Con bay trước cửa rù rì

Giọng như chim sáo tì ti tình là

Dạo chơi khắp hết gần xa

Đêm đem biến hiện vào ra cửa rừng

Phép màu lục trí thần thông

Lầu hồng phủ tía thánh cung ra vào

Đêm đêm gác tía võng đào

Cây xanh mắc vòng cành cao cợt cười

Quở đến ai trong dạ bồi hồi

Ruột gan nóng sốt như sôi như bào

Đặt mình là thấy chiêm bao

Đã hay đau ốm lại hao tốn tiền

Biết ra thời nhẹ như tên

Nếu mà không biết như thuyền bỏ neo

Quở cho trăm chứng hiểm nghèo

Khi thời lội suối lúc trèo lên cây

Làm cho lòng dạ vơi rầy

Cơm ăn chẳng được nước rầy cầm hơi

Thuốc vào lại vã mồ hôi

Phép thành uy trời khôn đổi được đâu

Còn ai trốn tránh chưa hầu

Biết danh Cô Bé phải mua về đền

Đôi hài quả nón dâng lên

Tiến về thánh phủ, trình lên bơ tòa

Độ người đi nụ về hoa

Đi tươi về tốt đi xa về gần

Ai thời có phúc cho phần

Thay quyền vương mẫu câm cân cõi phàm

Thương ai núi ngọc non vàng

Cho buôn may bán đắt nhẹ nhàng thảnh thơi

Cô lại cho tài lộc hơn người

Phúc cao thọ hưởng đời đời ấm no

Tâm thành khấn nguyện cô cho

Nhớ mà trả lễ đừng vờ quên đi

Muốn quên cô để cho quên

Một lần không giả cô bắt đền ba

Tiên cô vốn tính hay là

Trần gian không biết cô đà trêu chơi

Giận ai cô chẳng chả nhời

Làm tôi Cô Bé Thượng suốt đời thành tâm

Ba mươi mùng một hôm rằm

Hương hoa lễ vật thành tâm đảo cầu

Hôm nay tiến bản văn chầu

Khuông phù đệ tử sở cầu tòng tâm.